Ventileren
Ventileren
Sinds Corona is er meer aandacht voor ventilatie. Dat is terecht, want goede ventilatie is van belang voor een comfortabel en gezond binnenklimaat. Ventilatie heeft ook invloed op het energieverbruik. Hieronder zijn een aantal opties op een rijtje gezet:
Balansventilatie
Hierbij wordt de gewenste hoeveelheid lucht ingeblazen en een gelijke hoeveelheid lucht afgezogen. De warmte (of koude) uit de uit te blazen lucht wordt teruggewonnen en aan de in te blazen lucht toegevoegd. Dit heet 'warmteterugwinning' en wordt vaak afgekort tot 'WTW'. Naast energiebesparing levert dit systeem - mits goed aangelegd - ook extra comfort op. De ingeblazen lucht heeft ongeveer de temperatuur van de binnenlucht, wat tochtverschijnselen beperkt. Op warme dagen wordt de warmte deels buiten gehouden. Warmteterugwinning kan soms aan een bestaand ventilatiesysteem worden toegevoegd;
Vraaggestuurde ventilatie
Een andere vorm om energie te besparen is alleen te ventileren wanneer dat nodig is (als er mensen aanwezig zijn) en in de juiste hoeveelheid (dus niet meer dan nodig). Er zijn allerlei slimme manieren om dit te realiseren, die soms aan een bestaand ventilatiesysteem kunnen worden toegevoegd;
Geïntegreerde ventilatie
Sommige bedrijfspanden zijn voorzien van een integraal klimaatsysteem, waarbij verwarming, koeling en ventilatie door één systeem worden verzorgd. Vaak gebeurt dat in combinatie met een regelsysteem, bijvoorbeeld een gebouw beheer systeem ('GBS'). Een goed ingeregeld systeem mengt de voor de ventilatie benodigde hoeveelheid buitenlucht met de al geconditioneerde binnenlucht ('recirculatie') om een optimale balans tussen ventilatie, binnencomfort en energieverbruik te krijgen. Vaak loont het om de instellingen van het regelsysteem periodiek na te lopen en deze eventueel aan de seizoenen aan te passen.
Zomernachtventilatie
Dit is een vorm van passieve koeling. Het is bedoeld om in warme perioden in de nacht en vroege ochtend de warmte uit het gebouw te trekken, door er grote hoeveelheden lucht doorheen te laten gaan. Zo begint u de dag een paar graden lager. In de uren waarop er geen mensen in het pand aanwezig zijn kan de luchtsnelheid veel hoger zijn dan als er wel mensen zijn. Tocht speelt immers geen rol. Zomernachtventilatie kan handmatig, via een timer of via een gebouw beheer systeem ('GBS') worden aangestuurd.
Let op dat waar lucht wordt afgezogen er ook lucht moet worden aangevoerd. Afhankelijk van het gekozen systeem gaat dat via in te blazen lucht, ventilatieroosters in de gevel of te openen ramen. Let bij de keuze zowel op comfort als op energiezuinigheid. Soms speelt ook geluid van buiten een rol bij de keuze.
Wettelijke verplichtingen
Bestaande bedrijfspanden
De Energiebesparingsplicht
Voor bestaande bedrijfspanden met een jaarverbruik van tenminste 50.000 kWh elektra en/of 25.000 m3 aardgas geldt er een wettelijke Energiebesparingsplicht. De wet verplicht u om alle energiebesparende maatregelen met een terugverdientijd van 5 jaar of minder uit te voeren. U kunt zelf (laten) berekenen welke maatregelen u binnen 5 jaar terugverdient, of gebruik maken van de hiervoor opgestelde Erkende Maatregelenlijst voor uw branche. Er zijn 19 van die lijsten, voor verschillende soorten gebouwen.
In een aantal Erkende Maatregelenlijsten zijn ook verplichtingen over energiezuinig ventileren opgenomen, zoals bijvoorbeeld het toevoegen van warmteterugwinning aan een balansventilatiesysteem en het voorkomen van ventileren buiten bedrijfstijd.
Voor meer informatie, zie:
https://www.rvo.nl/onderwerpen/informatieplicht-energiebesparing/energiebesparingsplicht
De Erkende Maatregelenlijsten vindt u hier:
https://www.infomil.nl/onderwerpen/duurzaamheid-energie/energiebesparing/erkende-maatregelen/
Label C of beter voor kantoorgebouwen
Voor kantoorgebouwen met een minimaal vloeroppervlak van 100 m2 - waarvan tenminste 50% een kantoorfunctie heeft - geldt per begin 2023 de plicht om een energielabel C of beter te hebben. Duurzaam verwarmen helpt om het energielabel te verbeteren. Wat u moet doen om energielabel C of beter te behalen, blijkt uit een maatwerkadvies energielabelverbetering.
Voor meer informatie, zie:
https://www.rvo.nl/onderwerpen/wetten-en-regels-gebouwen/energielabel-c-kantoren
De EED-plicht
De EED-plicht geldt voor bestaande bedrijfspanden van organisaties met meer dan 250 FTE of een jaaromzet van meer dan €50 miljoen én een jaarlijkse balanstotaal van meer dan €43 miljoen, inclusief deelnemingen van of in partnerondernemingen en verbonden ondernemingen.
De EED Energie-audit is een verplichting die voortkomt uit de Europese Energie-Efficiency Richtlijn (EED). Het doel ervan is om bedrijven en instellingen bewust te maken van hun energieverbruik én van de mogelijkheden om energie te besparen en te verduurzamen. De energie-audit geeft een gedetailleerd overzicht van alle energiestromen binnen de onderneming. Ook geeft de audit inzicht in de mogelijke besparingsmaatregelen en de te verwachten effecten daarvan. Het gaat hier onder andere om het energieverbruik van gebouwen, industriële processen en installaties, inclusief het vervoer en de warmte.
In de EED Energie-audit komen ook bepalingen over energiezuinig ventileren aan bod.
Voor meer informatie, zie:
https://www.rvo.nl/onderwerpen/europese-energie-efficiency-richtlijn-eed/eed
Nieuwe bedrijfspanden
De BENG-norm
Voor nieuwe bedrijfspanden geldt sinds 2021 de verplichting te voldoen aan de eisen voor Bijna Energieneutrale Gebouwen (BENG). Energiezuinige ventilatie helpt om aan deze eisen te voldoen. Wat u moet doen om aan de BENG-norm te voldoen, blijkt uit de BENG-berekening die u nodig heeft bij uw vergunningaanvraag.
Voor meer informatie, zie:
https://www.rvo.nl/onderwerpen/wetten-en-regels-gebouwen/beng
Kosten en besparing
Bij ventileren speelt het comfortaspect een grote rol en is het besparen op energiekosten daaraan vaak ondergeschikt. Toch loont het om te kijken naar een combinatie van beide: extra comfort en energiebesparing ineen. Terugverdientijden van extra zuinige ventilatiesystemen liggen bij de energietarieven zoals we die tot 2021 kenden in de meeste gevallen tussen 4 en 8 jaar. Nu liggen de energietarieven veel hoger en zijn terugverdientijden van 2-4 jaar in veel gevallen haalbaar, als de tarieven gedurende die periode op dit hoge niveau blijven.
Subsidies
Voor de Rijksoverheid is het terugdringen van het verbruik voor ruimteverwarming een belangrijk beleidspunt. Energiezuinig ventileren hoort daar bij. Daarom zijn er diverse subsidies en fiscale stimuleringsmaatregelen beschikbaar. U vindt hieronder de meest gebruikte.
Bestaande bouw
De EIA (Energie-investeringsaftrek)
Zo kunt u onder voorwaarden gebruik maken van de EIA. EIA staat voor Energie-investeringsaftrek. Het is dus een investeringsfaciliteit, er wordt (als het om energiezuinige verwarming gaat) een eenmalig belastingvoordeel verstrekt op de investering. De aftrek moet worden aangevraagd binnen drie maanden nadat de investeringsverplichting is aangegaan (de opdracht is verstrekt) en geldt alleen voor nieuwe installatieonderdelen. EIA is beschikbaar voor investeringen vanaf €2.500 excl. btw. Uw belastingpercentage bepaalt uw werkelijke voordeel. Betaalt u (als maatschappelijke organisatie) geen belasting, dan kunt u helaas niet gebruik maken van de EIA.
De meest gebruikte codes voor verwarming in de Energielijst van RVO zijn:
- 210302: Luchtdicht luchtverdeelsysteem (luchtdichte ventilatiekanalen);
- 210304: Laagdebiet afzuigkap in grootkeukens;
- 210306: Energiezuinige ventilator (zie de specificaties in de Energielijst);
- 210801: Koude- of warmteterugwinningssysteem uit ventilatielucht (> 1.000 m3 per uur);
- 210802: Koude- of warmteterugwinningssysteem uit ventilatielucht (≤ 1.000 m3 per uur);
- 210805: Koude- of warmteterugwinningssysteem uit ventilatielucht bij grootkeukens;
- 210806: Koude- of warmteterugwinningssysteem uit ventilatielucht bij veestallen;
- 210807: Luchtbehandelingskast voor zwembaden.
Deze faciliteiten zijn ook bij nieuwbouw, uitbreiding en/of renovatie beschikbaar.
Een bijzondere code binnen de EIA is 210000: Energieprestatieverbetering van bestaande bedrijfsgebouwen. Als u een bedrijfspand met een energielabel D of slechter tenminste drie stappen verbetert, dan kunt u EIA krijgen over de daarvoor benodigde investering en het bijbehorende advies, met als grondslag een maximumbedrag van €85/m2/labelstap. Ook besparingsmaatregelen die niet voor een eigen aftrek in aanmerking komen tellen mee, als ze onderdeel zijn van een maatwerkadvies energielabelverbetering. Bij een 'beter dan A-label' (bijvoorbeeld A+++) tellen de plusjes helaas niet mee.
Een rekenvoorbeeld voor de Energieprestatieverbetering: de investering bedraagt in totaal €200.000 excl. btw voor vier labelstappen in een gebouw van 1.000 m2. U mag max. 4 x €85 x 1.000 m2 = €340.000 als grondslag gebruiken, in dit geval dus de volle €200.000.Er wordt 15% vennootschapsbelasting betaald. De extra fiscale aftrek bedraagt eenmalig 45,5% €200.000 = €91.000. Tegen 15% vennootschapsbelasting betekent dat een netto voordeel van €13.650, bijna 7% van de totale bruto-investering.
Een rekenvoorbeeld voor een energiezuinig ventilatiesysteem: de investering bedraagt in totaal €40.000 excl. btw. Er wordt 15% vennootschapsbelasting betaald. De extra fiscale aftrek bedraagt eenmalig 45,5% x €40.000 = €18.200. Tegen 15% vennootschapsbelasting betekent dat een netto voordeel van €2.730, bijna 7% van de bruto-investering.
Voor meer informatie, zie:
https://www.rvo.nl/subsidies-financiering/eia/ondernemers
De ISDE-subsidie
Helaas is er geen ISDE-subsidie beschikbaar voor alleen energiezuinig ventileren. Wel is er ISDE-subsidie beschikbaar voor een bestaand gebouw (waarvoor de omgevingsvergunning is aangevraagd voor of op 30 juni 2018) voor energiezuinig klimaatsystemen waarin verwarmen, koelen en ventileren worden geïntegreerd. Zie meer over warmtepompen.
ISDE staat voor Investeringssubsidie duurzame energie en energiebesparing. Het is dus een investeringssubsidie, er wordt een eenmalig subsidiebedrag uitgekeerd bij de aanschaf van de installatie. De subsidie moet vooraf worden aangevraagd en geldt alleen voor nieuwe installatieonderdelen. Het subsidiebedrag is afhankelijk van het thermisch vermogen van het klimaatsysteem. U vindt het bedrag door uw merk en type klimaatsysteem op te zoeken op de apparatenlijst.
Een rekenvoorbeeld: het klimaatsysteem heeft een thermisch vermogen van 44 kW. De investering bedraagt €40.000 excl. btw. Er wordt 15% vennootschapsbelasting betaald. De subsidie bedraagt €8.325. Tegen 15% vennootschapsbelasting betekent dat een netto voordeel van €4.250,00, bijna 18% van de bruto-investering.
Voor meer informatie, zie:
https://www.rvo.nl/subsidies-financiering/isde/zakelijke-gebruikers
EIA en ISDE-subsidie kunnen helaas niet gecombineerd worden.
De algemene fiscale stimuleringsregeling KIA (Kleinschaligheidsinvesteringsaftrek)
Alle hierboven genoemde regelingen kunnen onder voorwaarden gecombineerd worden met KIA. KIA is een algemene fiscale stimuleringsregeling die op zich niets met duurzaamheid te maken heeft en staat voor Kleinschaligheidsinvesteringsaftrek. Het is dus een investeringsfaciliteit, er wordt (als het om energiezuinig ventileren gaat) een eenmalig belastingvoordeel verstrekt op de investering in een energiezuinig ventilatiesysteem. Het belastingvoordeel wordt verwerkt in de belastingaangifte van het jaar waarin de investeringsverplichting is aangegaan (de opdracht is verstrekt). Er hoeft vooraf geen melding gedaan te worden. KIA kan alleen worden aangevraagd als het totaal aan investeringen van een organisatie in het belastingjaar tussen €2.400 en €332.994 ligt. Het voordeel uit deze regeling is het grootst bij een investering tot €59.939 excl. btw.
Een rekenvoorbeeld: de investering bedraagt €40.000 excl. btw. Er wordt 15% vennootschapsbelasting betaald. De extra fiscale aftrek bedraagt eenmalig 28% x €40.000 = €11.200. Tegen 15% vennootschapsbelasting betekent dat een netto voordeel van €1.680, ruim 4% van de bruto-investering.
Voor meer informatie, zie:
https://www.belastingdienst.nl/wps/wcm/connect/bldcontentnl/belastingdienst/zakelijk/winst/inkomstenbelasting/inkomstenbelasting_voor_ondernemers/investeringsaftrek_en_desinvesteringsbijtelling/kleinschaligheidsinvesteringsaftrek_kia
Provinciale subsidie voor het gezamenlijk investeren in verduurzaming op een bedrijventerrein (Energie op bedrijventerreinen)
Voor ondernemers op bedrijventerreinen waar een BIZ (Bedrijveninvesteringszone) of een ondernemersvereniging actief is, bestaat er de mogelijkheid om provinciale subsidie aan te vragen. Dit kan alleen als er tenminste 5 ondernemers zijn die willen investeren in verduurzaming van hun pand. De aanvraag moet worden ingediend door de BIZ of ondernemersvereniging, met een ondersteunende brief van de gemeente.
Ondernemers die meedoen laten een businesscase opstellen voor bijvoorbeeld zonnepanelen, isolatie, verlichting, duurzaam verwarmen en/of duurzaam ventileren. De provincie subsidieert max. 20% van de investering, tot een maximum van €200.000 subsidie voor het hele bedrijventerrein.
Per bedrijventerrein kan er eens in de 3 jaar een aanvraag worden ingediend. Het Zakelijk Energieloket kan de aanvraag verzorgen.
Een rekenvoorbeeld: de investering in een energiezuinig ventilatiesysteem bedraagt €40.000 excl. btw. De regeling subsidieert dan max. 20% van €40.000 is €8.000.
Voor meer informatie, zie:
https://www.zuid-holland.nl/online-regelen/subsidies/subsidies/verduurzaming-bedrijventerreinen-subsidie/
Subsidieregeling duurzaam maatschappelijk vastgoed (DUMAVA)
Deze regeling gaat op 3 oktober 2022 open en subsidieert aan vrijwel alle soorten maatschappelijke organisaties onder voorwaarden 30% van de investering en 50% van het bijbehorende advies, tot een maximum van €2.500.000 per aanvraag.
Voor meer informatie, zie:
https://www.rvo.nl/subsidies-financiering/dumava
Subsidieregeling stimulering bouw en onderhoud sportaccommodaties (BOSA)
Deze regeling subsidieert aan amateursportaccommodaties onder voorwaarden 30% van de investering, tot een maximum van €2.500.000 per aanvraag.
Voor meer informatie, zie:
https://www.dus-i.nl/subsidies/stimulering-bouw-en-onderhoud-sportaccommodaties
Nieuwbouw, uitbereiding of zeer ingrijpende renovaties
Voor nieuw te bouwen bedrijfspanden (en soms bij zeer ingrijpende renovaties) is er de wettelijke verplichting om te voldoen aan de BENG-norm waarbij energiezuinig ventileren een 'must' is.
De EIA (Energie-investeringsaftrek)
Zo kunt u onder voorwaarden gebruik maken van de EIA. EIA staat voor Energie-investeringsaftrek. Het is dus een investeringsfaciliteit, er wordt (als het om energiezuinige verwarming gaat) een eenmalig belastingvoordeel verstrekt op de investering. De aftrek moet worden aangevraagd binnen drie maanden nadat de investeringsverplichting is aangegaan (de opdracht is verstrekt) en geldt alleen voor nieuwe installatieonderdelen. EIA is beschikbaar voor investeringen vanaf €2.500 excl. btw. Uw belastingpercentage bepaalt uw werkelijke voordeel. Betaalt u (als maatschappelijke organisatie) geen belasting, dan kunt u helaas niet gebruik maken van de EIA.
De meest gebruikte codes voor ventilatie in de Energielijst van RVO zijn:
- 210302: Luchtdicht luchtverdeelsysteem (luchtdichte ventilatiekanalen);
- 210304: Laagdebiet afzuigkap in grootkeukens;
- 210306: Energiezuinige ventilator (zie de specificaties in de Energielijst);
- 210801: Koude- of warmteterugwinningssysteem uit ventilatielucht (> 1.000 m3 per uur);
- 210802: Koude- of warmteterugwinningssysteem uit ventilatielucht (≤ 1.000 m3 per uur);
- 210805: Koude- of warmteterugwinningssysteem uit ventilatielucht bij grootkeukens;
- 210806: Koude- of warmteterugwinningssysteem uit ventilatielucht bij veestallen;
- 210807: Luchtbehandelingskast voor zwembaden.
Deze faciliteiten zijn ook bij nieuwbouw, uitbreiding en/of renovatie beschikbaar.
De MIA (Milieu-investeringsaftrek
MIA staat voor Milieu-investeringsaftrek. Het is dus een investeringsfaciliteit, er wordt een eenmalig belastingvoordeel verstrekt op de investering in bijvoorbeeld een zeer duurzaam nieuwbouwpand (of een bijgebouwd gedeelte). De aftrek moet worden aangevraagd binnen drie maanden nadat de investeringsverplichting is aangegaan (de opdracht is verstrekt). Uw belastingpercentage bepaalt uw werkelijke voordeel. Betaalt u (als maatschappelijke organisatie) geen belasting, dan kunt u helaas niet gebruik maken van de EIA.
De codes voor zeer duurzame nieuwbouwpanden in de Milieulijst van RVO zijn:
- G 6115 voor een verdergaand zeer duurzaam nieuw utiliteitsgebouw volgens BREEAM-NL (een minimale score van 85% van het keurmerk voor duurzame vastgoedobjecten (BREEAM-NL Nieuwbouw 2020) van de Dutch Green Building Council wordt behaald, waarbij voor de volgende categorieën ten minste de genoemde score wordt behaald: 60% op 'Energie', 45% op 'Landgebruik en Ecologie' en 45% op 'Materialen',);
- D 6116 voor een zeer duurzaam nieuw utiliteitsgebouw volgens BREEAM-NL (een minimale score van 70% van het keurmerk voor duurzame vastgoedobjecten (BREEAM-NL Nieuwbouw 2020) van de Dutch Green Building Council wordt behaald, waarbij voor de volgende categorieën ten minste de genoemde score wordt behaald: 60% op 'Energie', 45% op 'Landgebruik en Ecologie' en 45% op 'Materialen',);
- G 6120 voor een verdergaand zeer duurzaam nieuw utiliteitsgebouw volgens GPR Gebouw (een score van ten minste 8,5 voor de thema's Energie, Milieu, Gezondheid, Gebruikskwaliteit en Toekomstwaarde);
- D 6121 voor een zeer duurzaam nieuw utiliteitsgebouw volgens GPR Gebouw (een score van ten minste 8,0 voor de thema's Energie, Milieu, Gezondheid, Gebruikskwaliteit en Toekomstwaarde).
De aftrekpercentages en maximale aftrekbedragen per m2 zijn afhankelijk van de code uit de Milieulijst en van de functie van het gebouw. U vindt ze bij de diverse codes in de Milieulijst van RVO. Voor sommige codes in de Milieulijst is ook nog VAMIL (willekeurige afschrijving) van toepassing, voor de hierboven genoemde codes geldt dat helaas niet.
Let op dat de kosten van een GPR- en zeker een BREEAM-certificaat stevig zijn en met name voor kleine gebouwen relatief een flink deel van het subsidiebedrag vergen. Er staat tegenover dat uw zeer duurzame nieuwbouwpand niet alleen een subsidievoordeel biedt, maar ook lagere exploitatiekosten heeft, meer comfort biedt, een gezonder binnenklimaat kent en een bijdrage levert aan de klimaatproblematiek.
Een rekenvoorbeeld: u wilt een zeer duurzaam nieuw kantoorgebouw in code 6115 bouwen. Het bruto vloeroppervlak is 800 m2. Dan komt er maximaal 800 m2 x €1.400/m2 = €1.120.000 excl. btw aan bouwkosten in aanmerking voor aftrek. Er wordt 15% vennootschapsbelasting betaald. De extra fiscale aftrek bedraagt eenmalig 45% x €1.120.000 = €504.000. Tegen 15% vennootschapsbelasting betekent dat een netto voordeel van €75.600.
Voor meer informatie, zie:
https://www.rvo.nl/subsidies-financiering/mia-vamil/ondernemers
Stappenplan
Overweegt u om energiezuinig te gaan ventileren, laat u dan goed informeren. Wellicht kunt u bij uw huisinstallateur terecht als het bijvoorbeeld gaat om het plaatsen van een balansventilatiesysteem met warmteterugwinning of het vervangen van een bestaande ventilator door een energiezuinige variant. Wordt het complexer, dan kunt u zich onafhankelijk laten adviseren.
Wij adviseren u om het volgende stappenplan te volgen:
-
1
Gratis oriënterend adviesgesprek
Start met het maken van een door de gemeente aangeboden gratis oriënterend adviesgesprek. Dat kan hier. We lopen het stappenplan dan met u door.
Aanmelden orienterend adviesgesprek -
2
Maatwerkadvies energiezuinig ventileren
Laat - als u daar behoefte aan heeft - een onafhankelijk maatwerkadvies energiezuinig ventileren opstellen. Een maatwerkadvies energiezuinig ventileren van Energieke Regio bestaat uit een inventarisatie van uw huidige installatie, de beoordeling welke alternatieven er aantrekkelijk zijn, een indicatieve businesscase voor vervanging en een adviesgesprek, waarin het advies wordt uitgelegd en uw vragen worden beantwoord. Daarna weet u of een energiezuinig ventilatiesysteem daadwerkelijk interessant voor u is.
-
3
Afstemming installateur/aannemer/financier
Vervolgens moet er worden afgestemd met:
- uw huisinstallateur, om te peilen of die zich in het voorstel kan vinden en wellicht ook de uitvoering kan verzorgen;
- uw aannemer of een glaszetter, als er ventilatieroosters moeten worden aangebracht;
- wellicht uw financier, om te bespreken of uw investering (deels) gefinancierd kan worden.
-
4
Subsidie aanvragen
Indien van toepassing kunnen er subsidies worden aangevraagd. Zie subsidies. Een eventuele melding voor de EIA moet binnen 3 maanden na de opdrachtverstrekking aan de installateur worden gedaan, ISDE-subsidie moet voorafgaand aan het verstrekken van de opdracht worden aangevraagd.
-
5
Offertes opvragen
Als alle lichten op groen staan, dan kunnen er offertes opgevraagd worden bij installateurs. U kunt dat zelf doen of dit aan een onafhankelijke adviespartij toevertrouwen. Geef elke installateur dezelfde informatie, dan kunt u ook vergelijkbare offertes verwachten. Vraag ook om de jaarlijkse kosten van een onderhoudscontract.
-
6
Offertes vergelijken en beoordelen
Leg de beste offerte naast het eerder opgestelde maatwerkadvies om de investering, de jaarlijkse onderhoudskosten en de jaarlijkse besparing tegen elkaar af te wegen.
-
7
Zorgeloos genieten en besparen
Na de installatie profiteert u vele jaren van de lagere energierekening en wellicht ook het toegenomen comfort.
Wilt u weten wat voor u de meest aantrekkelijke opties zijn? Maak dan een afspraak voor een gratis oriënterend adviesgesprek met één van de adviseurs van het Zakelijk Energieloket. Dit oriënterend adviesgesprek wordt u aangeboden door Gemeente Barendrecht.